Engelli Çalıştıran İşverenlere Devlet Teşvikleri nelerdir ?
2015 yılının Ocak ayında 4857 sayılı kanunda yapılan Engelli ve İşsizlik Teşvik Yönetimi düzenlemesi ile; ‘’ engelli ve eski hükümlü çalıştırma zorunluluğu’’ adını taşıyan 30. Maddenin 6. Fırkasında iş gücü kaybı % 40 ve üzeri olan engellileri sigortalı olarak çalıştıran özel sektör iş verenlerine altıncı fırka da yer alan tüm teşvikleri uygulanır denilmiştir. Bu sayede gönüllü olarak % 40 iş gücü kaybı olan engellileri çalıştıran iş verenler şu teşviklerden yararlanma hakkına kavuşmuşlardır:
1 ) Vergi İndirimi: Gönüllü olarak engelli çalıştıran iş verenlerin iş yerlerine ait gelir vergisi ve kurumlar vergisinde % 28 indirim uygulanacak ve çevre vergisi alınmayacak şeklinde bir düzenleme yapılmıştır. Bu düzenleme ile iş verenlerin engelli çalıştırmaları teşvik edilmiş ve vergi indirimi sağlanarak engelli istihdamı yaratılmasına imkan sağlanmıştır.
2 ) İşsizlik sigortası: İşsizlik sigortası her çalışan için işverenden alınan bir pay ile bir fonda toplanmaktadır. Bakanlar kurulu yaptığı düzenleme ile her engelli çalışan için işsizlik sigortası payının devlet tarafından karşılanması kararlaştırılmış, iş veren üzerinden bu yükü alarak iş verene kolaylık sağlamıştır.
Ayrıca gönüllülük esasına göre engelli çalıştıran ve 5 ten fazla engelli çalışanı bulunan iş verenlerin özel iş yeri indirimi uygulanması da kararlaştırılmıştır.
3 ) Özel iş yeri indirimi: Engelli istihdam edilmiş iş yerlerinde engelli çalışanlar için yapılmış ve yapılacak ücret ödemelerinin yıllık brüt tutar üzerinden % 10 oranında korumalı iş yeri indirimine tabi tutulacak ve her engelli için 5 yıl süre ile uygulanacaktır.
4 ) maaş yardımı: Engelli çalıştıran iş verenlere engelli maaşının asgari ücretin 1/6 sı kadarını devlet karşılayacak ve 10 dan fazla engelli çalıştırılan iş yerlerinde bu oran % 20 şeklinde uygulanacaktır maddesi konulmuştur. Bu oranlar sadece engelli çalışan maaşları için geçerli olacaktır.
5 ) Sigorta pirimi: Engelli istihdamını gönüllülük esasına göre yapmış olan iş verenler için engellilerin sigorta pirimlerinim yarısı devlet tarafından karşılanacak, engelli çalışan sayısı 10 ve üzerindeyse sigorta primlerinin tamamı devlet tarafından karşılanacak şeklinde düzenlenmiş fırka ile hayat geçirilmiştir. Yasal zorunluluk kapsamında çalışan sayısının % 5 i kadar engelli çalıştıran iş yerleri için bu uygulama sadece sigorta priminin yarısı olacak şekilde düzenlenmiştir.
Devlet tarafından engelli istihdamı sağlayan iş verenlere yönelik teşvikler kapsamında, engelli çalışanların günlük sağlıksal ihtiyaçlarının bir kısmınında karşılanması 4857 sayılı kanunun 32 maddesinin 4. Fırkasında belirtilmiştir. Bu duruma göre haftanın belirli saatlerinde sağlık kliniğine gitmesi gereken engelli için izinli sayıldığı saatlik ücretler devlet tarafından iş verene ödenecektir.
Bu durumda iş verenlerin eksik çalışma bahanesine sığınması ve engelli çalışanın iş akdinin fesh edilmesi olumsuzluğu da ortadan kaldırılacaktır. Ayrıca sağlık için ödenmesi gereken özel hastane ücretlerin % 35 i de devlet tarafından karşılanmaktadır.
Tüm bu düzenlemeler ışığında iş yer bünyesinde engelli çalışan çalıştırmak, hem iş veren açısından hem de engelli çalışan açısından avanatajlar sağlamaktadır. Bu teşvikler kapsamında bir çok işletme engelli isithdamına özel önem vermiş ve işsizler içindeki engelli oranı giderek azalmıştır. Belirli sayı üzerinde engelli çalıştıran iş verenler için sayı 10 dan 20 ye çıkarılacak ve gelir vergisi ile kurumlar vergisi indirim dilimi de artırılacaktır.
