Borsa’da yeniyseniz yada belli bir seviyede olduğunu düşünüyorsanız hisse senedim alım yada satım zamanı için en doğru zamanın ne zaman olduğunu bilmeniz gerekecektir. Bu zamanı tahmin etmenin en iyi yolu hisse senedi neden yükselir yada neden düşer cevabını öğrenmekten geçer.
Deneyim gerektiren bir piyasa olan borsa da atılan dikkatli adımlar yatırımcısına oldukça güzel paralar kazandırabilir. Fakat bu piyasa da yatırım yapmak isteyen kişilerin borsayı etkileyen faktörler konusunda bilgi birikimine de sahip olmasında yarar bulunuyor. Aksi halde kazanç elde etmek yerine kayba uğramak mümkündür.
1. Arz Talep Dengesi
Borsa neden düşer ya da borsa neden yükselir? Bu durumu tetikleyen faktörler nelerdir? Borsa yani hisse senedinin birden fazla düşüş yada yükseliş nedeni bulunur. Bunlardan birinci faktör ise piyasada bulunan arz ve talep dengesidir. Arzın fazla talebin ise az olduğu durumlarda hisse senedinde düşüş meydana gelir. Bunun tam tersi durumda ise borsanın yükselişte olduğu görülür.
Bir gerçek vardır ki hisse senetlerinin ani ve hızlı değişebileceği dir. Bir şeyler satın alırken o ürünün çok fazla taliplisi varsa insanlar o ürünü satın almak için ona daha fazla para ödeyeceklerdir. Tam tersi: eğer o üründen piyasada çok fazla varsa o ürünün fiyatı düşecektir.
Bayram günlerinde uçak bileti satın almayı düşünürseniz fiyatların astronomik değerlerde olduğunu görürsünüz. İşte bu noktada arz ve talep dengesi devreye girer ve piyasalar ona göre fiyatlanır.
2. Hisse Senedi – Firma Haberleri
Bir şirket için hangi haberlerin olumlu ve olumsuz olduğunu bilmeniz ve takip etmeniz gerekir.
İşlem yaptığınız hisse senedi için Şirkette idari bir değişiklik olduğunda yada üretim değişikliğine gidildiğinde hisse senedinde kıpırdanmalar meydana gelecektir. Bu değişiklikler şirket için olumsuzsa hisse senedinin fiyatı düşecektir. Fakat olumluysa hisse senedinin Lot değeri artacaktır.
Hisse senedi fiyatını olumlu yönde etkileyip değer kazanmasını sağlayan en önemli faktör şirketin kar etmesidir. Şirketin kazançları yani zaman içerisinde elde ettiği kar şirketin uzun süre sarsılmadan ayakta kalmasını sağlayacaktır. Şirketin kar oranı beklenildiği seviyede yada beklenenden daha yüksek bir seviyede olursa hisse senedi değer kazanacaktır. Fakat şirket beklentilerden daha düşük bir kazanç açıklarsa hisse değer kaybedecektir. Oldukça basit bir mantık.
3. Ülkenin Borçları ve Gelirleri
Ülkenin gelir gider dengesi de hisse senedini düşüren yada yükselten üçüncü sebep olarak karşımıza çıkmaktadır. Eğer ülkenin gelirleri giderlerinden az ise yani para değer kaybediyor ise borsa düşüşe geçer. Buna rağmen gelir gider dengesi bulunuyorsa ya da gelirler daha fazla ise hisse senetleri o ülkede değer kazanır.
>> İlgili Yazı: Savaş Çıkarsa Altın Ne Olur? | Savaş Durumunda Altın Fiyatı
4. Şirketlerin Birleşmesi Yada Yeni Satın Almalar
Borsa’da henüz yeni olabilirsiniz ama daha önce şirketlerin birleşmeleri ya da şirketlerin bir araya gelerek yeni bir şirket satın almalarıyla ilgili haberleri daha önce duymuşsunuzdur. Örneğin Wolkswagen’in 1986’da Seat’ı satın alması gibi. Bu tür satın alma veya şirketlerin birleşmeleri hisse senetlerinde çoğu zaman yükselmelere neden olur. Nedeni ise şirketin yeni pazarlara açılarak piyasaya daha hakim olup kar payını arttırmasında yatar. Dolayısıyla hisse senedine talep artar ve değer kazanmaya başlar.
5. Ülkedeki Sermayenin Kendini Güvende Hissetmesi
Ülkede yapılan üretim yeterli düzeyde olmuyor, buna bağlı olarak ülkenin iç ve dış borçları sürekli artan bir eğilimde devam ediyorsa borsada düşüş gözlenir. Bu da hisse senedi neden düşer sorusuna beşinci yanıt niteliğindedir.
Ekonomik olarak güvenli olan bir ülkede yatırımcılar her zaman yatırım yapmak isteyeceklerdir. Bu durum şirketlerin borsada bulunan hisse senetlerinin yükselmesine sebep olur. Fakat ülkede şirketin kazancını yada kurumsal değerini olumsuz etkileyecek bir durum yatırımcılar tarafından fark edilirse yatırımcı hisse senetlerini hemen satma eğilimine girecektir. Bu da değer kaybına sebep olur. Bunun dışında sanal söylentiler yani spekülasyonlar da borsayı etkileyen bir faktör durumundadır.
6. Şirketin Kendini Yenilemesi
Devamlı küçülmekte olan bir şirketin hisse senedini alıp almayacağınızı kendinize sorun? Bunun cevabı tabi ki hayır olacaktır. Halka açık olan bu şirketler gelirlerini arttırmak için ellerinden geleni yaparlar. Bir şirketin Gelirini arttıran nedenler nelerdir; Kalite?, Ucuz işçilik, Teknoloji? Tüm bunlar şirkette bir revizyon yani yenilenme olduğunu gösterir.
Örneğin şirketin CEO’ sunun değiştiğini öğrenen yatırımcıların bir kısmı hissenin değer kaybedeceğini düşünürken bir kısmı yeni COA ile şirketin yeni yatırımlar yapabilecek bir yöneticinin şirketi kâra geçireceğini düşünebilecektir.
7. Ülkenin Ekonomik Değeri
Bir ülkenin ekonomik değeri o ülkenin şirketlerinin de güçlü ya da vasat olmasının en temel nedenidir. Şirketlerin değerinin düşük olması hisse sahiplerinin o şirkete olan talebini azaltacaktır. Bu da hisse senedinde dikkat çeken bir düşüşe neden olur. Bu durum ise borsayı düşüren sebeplerin yedincisidir. Bu duruma ek olarak şirketlerin değerleri de hisse senedinin yükselişte yada düşüşte olmasını etkileyen bir faktör olarak sayılabilir. Fakat ülkenin ekonomik durumundaki belirleyicilik şirket değerinin bir adım önünde oluyor.
8.Makro Ölçekli Sebepler
Hisse senedi neden yükselir ya da neden düşer sorusuna sekizinci ve son yanıt: Ülkedeki faiz oranlarındaki değişme gösterilir ki bu sebep makro ölçekli sebeplerin başında gelir. Faiz oranlarındaki değişim ülkeye sermaye giriş çıkışını sağlar bu da değer artışına neden olur.
Tüm bunların dışında, bir ülkedeki politik uygulamalardan ülkenin nüfus yapısına kadar pek çok kriter borsa için birer denge niteliği taşır.
Dünya genelinde ise dünyayı ekonomisini etkileyen kritik açıklamalardan petrol fiyatlarındaki değişikliklere kadar birden fazla faktör hisse senedi olarak da bilinen borsa da dengelerin değişmesini tetikler.
Sonuç olarak bir değerlendirme yaptığımızda bir hisse senedini arttıran yada azaltan en önemli nedenin arz ve talep etkisine bağlı olduğunu söyleyebiliriz.
>> İlgili yazı: Borsada Para Kazanmanın Püf Noktaları | Borsa Tavsiyeleri
Not: Yatırım tavsiyesi içermez, kişisel içerik özelliği taşır.
